Sülasi mezid bablardan tefeul babını (باب تَفَعُّل) anlatacağız. Arapça’da fiiller üç harfli olarak geldiği için onların üzerine ekleme yapılmasına sülasi mezid denir. Bu babımızda fiilimizin başına te ekleyip ortadaki harfini de şeddeleleyerek tefeül babına nakletmiş oluruz. . Fiilimiz tefeul babında olunca aşağıdaki değişiklikler olabilir.
- Müteaaddi fiili lazım fiile çevirir yani nesne alan fiilleri nesne alamayan fiillere çevirir. Mesela عَلِمَ fiili bildi anlamındadır. تَعَلَّمَ şeklinde başına te, ortadaki harfi de şeddelersek öğrendi şeklinde anlamı değişir.
- Bazen tefil babındaki bir fiili naklederek onun da geçişsiz (nesne alamayan) olması sağlanır.
Şimdi tefeul babında gelen fiillerin mazi, muzari ve emir çekimlerine örnekler vereceğiz.
TEFEUL BABI MAZİ ÇEKİM ÖRNEKLERİ
عَهِدَ fiilini başına te ekleyip ortadaki harfini de şeddeleleyerek tefeül babına nakletmiş oluruz. تَعَهَّدَ (söz verdi) anlamına gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَعَهَّدُوا | تَعَهَّدَا | تَعَهَّدَ | Müzekker gaib |
| تَعَهَّدْنَ | تَعَهَّدَتَا | تَعَهَّدَتْ | Müennes gaib |
| تَعَهَّدْتُمْ | تَعَهَّدْتُمَا | تَعَهَّدْتَ | Müzekker muhatap |
| تَعَهَّدْتُنَّ | تَعَهَّدْتُمَا | تَعَهَّدْتِ | Müennes muhatap |
| تَعَهَّدْنَا | تَعَهَّدْتُ | Mütekkellim (ben, biz) |
وَجَّهَ tefil babından olan fiilimiz başına te ekleyerek tefeül babına nakletmiş oluruz. تَوَجَّهَ (yöneldi) anlamına gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَوَجَّهُوا | تَوَجَّهَا | تَوَجَّهَ | Müzekker gaib |
| تَوَجَّهْنَ | تَوَجَّهَتَا | تَوَجَّهَتْ | Müennes gaib |
| تَوَجَّهْتُمْ | تَوَجَّهْتُمَا | تَوَجَّهْتَ | Müzekker muhatap |
| تَوَجَّهْتُنَّ | تَوَجَّهْتُمَا | تَوَجَّهْتِ | Müennes muhatap |
| تَوَجَّهْنَا | تَوَجَّهْتُ | Mütekkellim (ben, biz) |
شَكَرَ fiilini başına te ekleyip ortadaki harfini de şeddeleleyerek tefeül babına nakletmiş oluruz. تَشَكَّرَ (teşekkür etti) anlamına gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَشَكَّرُوا | تَشَكَّرَا | تَشَكَّرَ | Müzekker gaib |
| تَشَكَّرْنَ | تَشَكَّرَتا | تَشَكَّرَتْ | Müennes gaib |
| تَشَكَّرْتُمْ | تَشَكَّرْتُمَا | تَشَكَّرْتَ | Müzekker muhatap |
| تَشَكَّرْتُنَّ | تَشَكَّرْتُما | تَشَكَّرْتِ | Müennes muhatap |
| تَشَكَّرْنَا | تَشَكَّرْتُ | Mütekkellim (ben, biz) |
TEFEUL BABI MUZARİ ÇEKİM ÖRNEKLERİ
Tefe’ul babı muzari çekimlerinde başına üstün bir ye ekleriz. Şimdi örneklere bakalım.
تَعَهَّدَ (söz verdi) fiilinin muzari haline ulaşmak için يَتَعَهَّدُ (söz veriyor) şeklinde ye harfi üstün olarak eklenir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| يَتَعَهَّدُون | يَتَعَهَّدَانِ | يَتَعَهَّدُ | Müzekker gaib |
| يَتَعَهَّدْنَ | تَتَعَهَّدَانِ | تَتَعَهَّدُ | Müennes gaib |
| تَتَعَهَّدُونَ | تَتَعَهَّدَانِ | تَتَعَهَّدُ | Müzekker muhatap |
| تَتَعَهَّدْنَ | تَتَعَهَّدَانِ | تَتَعَهَّدِينَ | Müennes muhatap |
| نَتَعَهَّدُ | اَتَعَهَّدُ | Mütekkellim (ben, biz) |
تَوَجَّهَ (yöneldi) fiilinin muzari haline ulaşmak için يَتَوَجَّهُ (yöneliyor) şeklinde ye harfi üstün olarak eklenir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| يَتَوَجَّهُون | يَتَوَجَّهَانِ | يَتَوَجَّهُ | Müzekker gaib |
| يَتَوَجَّهْنَ | تَتَوَجَّهَان | تَتَوَجَّهُ | Müennes gaib |
| تَتَوَجَّهُون | تَتَوَجَّهَانِ | تَتَوَجَّهُ | Müzekker muhatap |
| تَتَوَجَّهْنَ | تَتَوَجَّهَانِ | تَتَوَجَّهِين | Müennes muhatap |
| نَتَوَجَّهُ | اَتَوَجَّهُ | Mütekkellim (ben, biz) |
تَشَكَّرَ (söz verdi) fiilinin muzari haline ulaşmak için يَتَشَكَّرُ (teşekkür ediyor) şeklinde ye harfi üstün olarak eklenir
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| يَتَشَكَّرُون | يَتَشَكَّرَانِ | يَتَشَكَّرُ | Müzekker gaib |
| يَتَشَكَّرْنَ | تَتَشَكَّرَانِ | تَتَشَكَّرُ | Müennes gaib |
| تَتَشَكَّرُون | تَتَشَكَّرَانِ | تَتَشَكَّرُ | Müzekker muhatap |
| تَتَشَكَّرْنَ | تَتَشَكَّرَانِ | تَتَشَكَّرِينَ | Müennes muhatap |
| نَتَشَكَّرُ | اَتَشَكَّرُ | Mütekkellim (ben, biz) |
TEFEUL BABI EMİR ÖRNEKLERİ
Bu bab için emri hazır yaparken sülasi fiillerde emir yapar gibi yapıyoruz yani fiili muzarinin muhatap kalıbından (sığasından) yapıyoruz.
تَعَهَّدَ fiilinin fiili muzari müfret muhatap kalıbı تَتَعَهَّدُ şeklinde gelir. Biz bu kelimeyi emri hazıra çevirmek için başındaki teyi kaldırmamız yeterlidir. تَعَهَّدْ (söz ver) şeklinde gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَعَهَّدُوا | تَعَهَّدَا | تَعَهَّدْ | Müzekker muhatap |
| تَعَهَّدْنَ | تَعَهَّدَا | تَعَهَّدِي | Müennes muhatap |
تَوَجَّهَ fiilinin fiili muzari müfret muhatap kalıbı تَتَوَجَّهُ şeklinde gelir. Biz bu kelimeyi emri hazıra çevirmek için başındaki teyi kaldırmamız yeterlidir. تَوَجَّهْ (yönel) şeklinde gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَوَجَّهُوا | تَوَجَّهَا | تَوَجَّهْ | Müzekker muhatap |
| تَوَجَّهْنَ | تَوَجَّهَا | تَوَجَّهِي | Müennes muhatap |
تَشَكَّرَ fiilinin fiili muzari müfret muhatap kalıbı تَتَشَكَّرُ şeklinde gelir. Biz bu kelimeyi emri hazıra çevirmek için başındaki teyi kaldırmamız yeterlidir. تَشَكَّرْ (teşekkür et) şeklinde gelir.
| Cemi | Tesniye (ikil) | Müfred (tekil) | |
| تَشَكَّرُوا | تَشَكَّرَا | تَشَكَّرْ | Müzekker muhatap |
| تَشَكَّرْنَ | تَشَكَّرَا | تَشَكَّرِي | Müennes muhatap |
TEFEUL BABI MASTAR ÖRNEKLERİ
Bu babta mastar yapmak için fiilimiz başına te harfini getirdikten sonra ortadaki harfi şeddeliyoruz ve o şeddelediğimiz harfi ötreli yapıyoruz.
| ANLAMI | MASTAR ÖRNEKLERİ |
| Çoğalma | تَعَدَّدَ |
| Dayanma | تَحَمَّلَ |
| Deneme, tecrübe etme | تَجَرَّبَ |
| Hayal etme | تَحَيَّلَ |
| Şekillenme | تَجَسَّمَ |
| Mırıldanmak | تَرَنَّمَ |
İfal babını öğrenmek için tıklayınız.
İftial babını öğrenmek için tıklayınız.
İnstagram hesabımızı takip ederek her gün farklı bilgiler öğrenebilirsiniz. Takip için tıklayınız.
