ARAPÇA FİİLİ MAZİ NEDİR?
Fiili mazi denince bizdeki geçmiş zaman akla gelmelidir. Zaten dilimizde geçmişe mazi derler. Arapça’ da kelimeler fiili mazi kalıbı üzere gelir ve bu kalıp üzerine farklı kelimeler üretilir. Yani Arapça ’da kelimenin kökü mazi fiildir. Mesela كَتَبَ yazdı demektir. Geçmiş zaman kalıbındadır. Bu kelimeye eklemeler yapılarak mektup, kitap, kâtip gibi kelimeler türetilmiştir. Biliyorsunuz dilimizde geçmiş zamanda bir işten bahsederken özne değişiyorsa fiilin sonundaki ekler de değişiyor. Mesela ben yazdım, sen yazdın fiillerinde sonuna gelen ekler değişmiştir. Arapça’ da da aynı şekilde olmaktadır. Şimdi Arapça ‘da özneye göre fiile gelen eklere bakalım.
Şimdi de örnek Arapça fiili mazi çekimine bakalım. Kırmızı olan harfler fiile gelen eklerdir. Tabloda ikinci satırın sonunda fiilin son harfini cezmliyoruz ona dikkat edelim.
Mazi Fiil Çekim Tablosu
Arapça fiil çekimlerinde ekler önemlidir. Eklerin nereye geldiğine dikkat edersek işlerimiz kolaylaşır. Şimdi aşağıda mazi fiil çekim tablosuna iyi bakalım.
| ÇOĞUL CEMİİ | İKİL MÜENNES | TEKİL MUFRED | ZAMİRLER |
| لَبِسُوا | لَبِسَا | لَبِسَ | 3.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| لَبِسْنَ | لَبِسَتَا | لَبِسَتْ | 3.ŞAHIS DİŞİ (KADINLAR İÇİN) |
| لَبِسْتُمْ | لَبِسْتُما | لَبِسْتَ | 2.ŞAHIS ERİL (ERKEKLER İÇİN) |
| لَبِسْتُنَّ | لَبِسْتُما | لَبِسْتِ | 2.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| لَبِسْنا | لَبِسْتُ | 1.ŞAHIS ERİL |
KETEBE FİİLİNİN MAZİ ÇEKİMİ
| ÇOĞUL CEMİİ | İKİL MÜENNES | TEKİL MUFRED | ZAMİRLER |
| كَتَبُوا | كَتَبا | كَتَبَ | 3.Şahıs Eril (Kadınlar İçin) |
| كَتَبْنَ | كَتَبَتا | كَتَبَتْ | 3.Şahıs Dişi (Kadınlar İçin) |
| كَتَبْتُمْ | كَتَبْتُما | كَتَبْتَ | 2.Şahıs Eril (Erkekler İçin) |
| كَتَبْتُنَّ | كَتَبْتُما | كَتَبْتِ | 2.Şahıs Eril (Kadınlar İçin) |
| كَتَبْنَا | كَتَبْتُ | 1.Şahıs Eril |
Aşağıdaki fiilleri kendimiz çekmeye çalışalım.
سَمِعَ (işitti) لَبِسَ (giydi) دَخَلَ ( girdi)
ARAPÇA FİİLİ MAZİNİN OLUMSUZU
Mazi fiilin olumsuzu fiilin başına ما (ma) harfi getirilerek yapılır.
ما ذَهَبْتُ ( gitmedim) ما شَرِبْتُ(içmedim)
MAZİ FİİLİN MALUM HALİ
Mazi fiilin malum hali üç şekilde gelir: Malum fiil demek öznesi belli olan fiil demektir. Türkçe dilbilgisinde etken fiil olarak geçmektedir.
1) فَعَلَ kalıbında gelir. كَتَبَ gibi.
2) فَعِلَ kalıbında gelir. عَلِمَ gibi.
3) فَعُلَ kalıbında gelir. كَبُرَ gibi.
Üç şekli birbirinden ayıran ikinci harfin harekesidir. Biz buna aynel fiil de deriz. Birinci ve üçüncü harf üç şekilde de üstündür.
MAZİ FİİLİN MEÇHUL HALİ
Mazi fiilin meçhul hali فُعِلَ kalıbında gelir. Meçhul hali nedir derseniz fiilin işi yapanın belli olmadığı fiillere denir. Yani öznesi belli olmayan fiillere edilgen fiillere deriz. Meçhul fiillere örnekler verelim.
ضَرَبَ ( dövdü) – – ضُرِبَ(dövüldü)
كَتَبَ ( yazdı) – كُتِبَ (yazıldı)
MEÇHUL MAZİ FİİL ÇEKİMİ ÖRNEKLERİ
| ÇOĞUL CEMİİ | İKİL MÜENNES | TEKİL MUFRED | ZAMİRLER |
| ضَرِبُوا (onlar dövüldü) | ضُرِبَا (o ikisi dövüldü) | ضُرِبَ (dövüldü) | 3.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| ضُرِبْنَ (o kızlar dövüldü) | ضُرِبَتا (o iki kız dövüldü) | ضُرِبَتْ (o kız dövüldü) | 3.ŞAHIS DİŞİ (KADINLAR İÇİN) |
| ضُرِبْتُمْ (sizler dövüldünüz) | ضُرِبْتُما (siz ikiniz dövüldünüz) | ضُرِبْتَ (sen dövüldün) | 2.ŞAHIS ERİL (ERKEKLER İÇİN) |
| ضُرِبْتُنَّ (sizler dövüldünüz) | ضُرِبْتُما (siz ikiniz dövüldünüz) | ضُرِبْتِ (sen dövüldün) | 2.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| ضُرِبْنا (biz dövüldük) | ضُرِبْتُ (ben dövüldüm) | 1.ŞAHIS ERİL |
| ÇOĞUL CEMİİ | İKİL MÜENNES | TEKİL MUFRED | ZAMİRLER |
| سُئِلوا (onlar soruldu) | سُئِلا (o ikisi soruldu) | سُئِلَ (soruldu) | 3.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| سُئِلْنَ (o kızlar soruldu) | سُئِلَتَا (o iki kız soruldu) | سُئِلَتْ (o kız soruldu) | 3.ŞAHIS DİŞİ (KADINLAR İÇİN) |
| سُئِلْتُمْ (sizler soruldunuz) | سُئِلْتَما (siz ikiniz soruldunuz) | سُئِلْتَ (sen soruldun) | 2.ŞAHIS ERİL (ERKEKLER İÇİN) |
| سُئِلْتُنَّ (sizler soruldunuz) | سُئِلْتُما (siz ikiniz soruldunuz) | سُئِلْتِ (sen soruldun) | 2.ŞAHIS ERİL (KADINLAR İÇİN) |
| سُئِلْنا (biz sorulduk) | سُئِلْتُ (ben soruldum) | 1.ŞAHIS ERİL |
Not: Mazi fiilin başına gelen ( قَدْ ) miş’li geçmiş zaman yapar.
| Türkçesi | Arapçası |
| Öğrenci ödevi yazmış. | قَدْ كَتَبَ الطَّالِبُ الْوَاجِبَ |
| Seni dün Ahmet bahçede görmüş. | قَدْ رَآكَ اَحْمَد فِي الْحَدِيقَةِ اَمْس |
- Fiili maziler bazen de “dua kipi” anlamında gelir. Mesela;
- رَحِمَ اللهُ : Allah rahmet etsin.
- قَتَلَ اللهُ : Allah öldürsün.
- رَضِيَ الله عَنْك Allah razı olsun
KONU İLE İLGİLİ ÖRNEK CÜMLELER
| O kızlar bahçede basketbol oynadılar. | هَذِهِ الْبَنات لَعِبْنَ كُرَةَ السَّلَّة فِي الْحَدِيقَة |
| İşçiler fabrikadan çıktılar. | اَلْعُمَّالُ خَرَجُوا مِنْ المَصْنَع |
| Akşam Fatma ile sinemaya gittik. | ذَهَبْنَا اِلى السِّينَما مَعَ فَاطِمَة |
| O ikisi dün hırsızı dövdü. | هًما ضَرَبَا اللِّصَّ |
| Öğrenciler dersin konusunu anladılar. | الطُّلَّابُ فَهِمُوا مَوْضُوعَ الدَّرْسِ |
Aşağıdaki fiili mazi ile ilgili soruları cevaplayalım.
FİİLİ MAZİ ALIŞTIRMALAR
خَلَقَ (HALAGA) FİİLİ MAZİ ÇEKİMİ ALIŞTIRMALAR
فَتَحَ (FETAHA) FİİLİ MAZİ ÇEKİMİ ALIŞTIRMALAR
جَلَسَ (CELESE) FİİLİ MAZİ ÇEKİMİ ALIŞTIRMALAR
Fiili muzaariyi öğrenmek için tıklayınız.
Geçmiş zamanı tam olarak öğrenerek bilgileri yerleştirebiliriz.
Arapça konu anlatımı için tıklayınız.
Naibi fail konu anlatımına bakabilirsiniz.
Emri gaib konu anlatımına bakınız.
Arapça kelime çeşitlerini öğrenmek için tıklayınız.
Muttasıl zamirler öğrenmek için tıklayınız.
İnstagram hesabımızı takip ederek her gün farklı bilgiler öğrenebilirsiniz. Takip için tıklayınız.