Arapçada sayı bakımından kelimeler müfret, tesniye ve cemi olarak üçe ayrılır. Biz bu konumuzda isimlerin sayı bakımından üçe ayrılmasını öğreneceğiz. Bizim dilimizde sayı bakımından ikiye ayrılırlar. Bunlar tekil ve çoğuldur fakat Arapçada bir de ikil kısmı eklenir. Aynı dilimizdeki gibi kelimenin sonuna gelen ekler kelimeyi ikil veya çoğul yapmaktadır. Şimdi Arapçada sayı bakımından kelimelerin kısımlarını öğrenelim.
- Müfret: Tek bir varlığa işaret eden isimdir. Yani bizdeki tekil isimdir.
- Tesniye: İki varlığa işaret eden isimdir. Buna müsenna da denir. Kelimenin sonuna انِ (aani) veya يْن (yni) ekleyerek olur.
- Cemi: İkiden fazla varlığa işaret eden isimdir. Bizdeki çoğul isimdir. Kelimenin sonuna müzekkerlerde ونَ (uune), müenneslerde ise ات (aat) ekleyerek yapılır.
ARAPÇADA SAYI BAKIMINDAN KELİMELER VE KISIMLARI
MÜFRET مُفْرَد (TEKİL İSİM)
Tek bir varlığa işaret eden isimdir. Yani bizdeki tekil isimdir.
| Bir Öğrenci | طَالِب |
| Bir okul | مَدْرَسَة |
| Bir hemşire | مُمَرِّضَة |
| Bir mühendis | مُهَنْدِس |
| Bir araba | سَيَّارَة |
İLGİNİ ÇEKEBİLİR: Müzekker Müennes ve Örnekler
TESNİYE مُثَنَّى (İKİL İSİM)
Kelimenin sonuna انِ (aani) veya يْن (yni) ekleyerek olur. Kelimemiz raf halinde veya cümle içinde değilse biz انِ (aani) kullanırız. Nasp veya mecrur olursa yani ikil kelime cümle içinde meful, harfi cerden sonra vb. konumda olursa يْن (yni) kullanırız.
| Anlamı | Tesniye | Müfret |
| İki öğrenci | طَالِبانِ | طالِب |
| İki kadın öğretmen | مَدْرَسَتَانِ | مَدْرَسَة |
| İki üniversite | جَامِعَتان | جَامِعَة |
| İki erkek Müslüman | مُسْلِمان | مُسْلِم |
| İki kız arkadaş | صَدِيقَتان | صَدِيقَة |
Not: Sonunda kapalı te olan kelimelerde te harfi açık olarak yazılır ve ekler sonra bitiştirilir.
Yukarıda sadece انِ (aani) ile kullanımını verdik. يْن (yni) ile olan kullanımı cümledeki konumuna göre olmaktadır. Şimdi onlara örnekler verelim.
İki üniversiteyi ziyaret ettim. ( Meful (nesne) konumunda olduğu için يْن (yni) ile tesniye yapılmıştır.
زُرْتُ الْجَامِعَتَيْنِ
İki kalem satın aldım. ( Meful (nesne) konumunda olduğu için يْن (yni) ile tesniye yapılmıştır.
اِشْتَرَيْتُ قَلَمَيْن
İki öğrenciden uzağım. Harfi cerden sonra geldiği için يْن (yni) ile tesniye yapılmıştır.
انا بَعِيدٌ عَنْ الطَالِبَتَيْنِ
CEMİ جَمْع(ÇOĞUL İSİM)
İkiden fazla varlığa işaret eden isimlerdir. İsimler üç şekilde çoğul olurlar. Bunlar cemi müzekker salim (Kurallı müzekker çoğul) cemi müennes salim (Kurallı müennes çoğul) ve cemi mükesser (kuralsız) çoğullardır.
CEMİ MÜZEKKER SALİM (KURALLI MÜZEKKER ÇOĞUL)
Müzekker bir ismi çoğul yapmak için kelimenin sonuna ونَ (uune) veya ين (ye uzatma harfi ) eklenir. Kelimemiz raf halinde veya cümle içinde değilse biz ونَ (uune) kullanırız . Nasp veya mecrur olursa yani ikil kelime cümle içinde meful, harfi cerden sonra vb. konumda olursa ين (ye uzatma harfi ) kullanırız.
| Anlamı | Cemi Müzekker Salim | Müfret |
| Yön gösterenler, rehberler | مُرْشِدُونَ | مُرْشِد |
| Mühendisler | مُهَنْدِسُونَ | مُهَنْدِس |
| İhlaslılar, samimiler | مُخْلِصُونَ | مُخْلِص |
| Müşrikler | مُشْرِكُونَ | مَشْرِك |
| Sabredenler | صَابِرُونَ | صَابِر |
Yukarıda sadece ونَ (uune) ile kullanımını verdik. ين (ye uzatma harfi ) ile olan kullanımı cümledeki konumuna göre olmaktadır. Bu durumda çoğul yaptığımız kelimenin son harfini esreleriz. Şimdi onlara örnekler verelim.
| Şirkette mühendisleri gördüm. | رَاَيْتُ الْمًهَنْدِسِين فِي الشِّرْكَةِ |
| Gelenlere selam verdiö. | سَلَّمْتُ عَلى الْقَادِمِين |
| اِنَّ الْمُعَلِّمِين |
İLGİNİ ÇEKEBİLİR: Arapça Kelime Çeşitleri ve Örnekler
CEMİ MÜENNES SALİM (KURALLI MÜENNES ÇOĞUL)
Müennes bir ismi çoğul yapmak istiyorsak sonundaki kapalı te yi atıp yerine ات (aat) ekini getirmeliyiz.
| Anlamı | Cemi Müennes Salim | Müfret |
| Yön gösterenler, rehberler (kadın) | مُرْشِدَات | مُرْشِدة |
| Kadın mühendisler | مُهَنْدِسَات | مُهَنْدِسَة |
| İhlaslılar, samimiler (kadın) | مُخْلِصَات | مُخْلِصَة |
| Kadın müşrikler | مُشْرِكَات | مَشْرِكَة |
| Sabredenler (kadın) | صَابِرَات | صَابِرَة |
CEMİ TEKSİR (KURALSIZ ÇOĞULLAR)
Bu kelimelerin çoğulu kurala bağlı olarak gelmeyip kalıplar şeklinde gelen kelimelerdir. Bunların çoğulunu yapmak istersek kelimeleri ezberlememiz gerekir.
| Anlamı | Cemi Teksir | Müfret |
| Adamlar | رِجَال | رَجُل |
| Okullar | مَدَارِس | مَدْرَسَة |
| Çocuklar | اَطْفَال | طِفْل |
| Kızlar | بَنات | بِنْت |
| Kitaplar | كُتُب | كِتاب |
Özetle Arapçada sayı bakımından kelimeler müfret (tekil), tesniye (ikil), cemi (çoğul) olmak üzere üç kısma ayrılır. Türkçedeki gibi sonuna ekler getirilerek yapılır.
Ekstra bilgiler için bakınız.
Müfret ne demek Arapça?
Müfret tekil kelimeye denir.
Cem-i mükesser ne demek?
Kırık çoğul demektir.
Müfred- Tekil- Çoğul Alıştırması
İnstagram hesabımızı takip ederek her gün farklı bilgiler öğrenebilirsiniz. Takip için tıklayınız.
