TEFİL BABI 2

Arapça’da fiiller genelde üç harfli olarak gelir. Bu fiillere eklemeler yapılarak yeni anlamlar veya yapılar türetilir. Tefil babı da üç harfli (sülasi) mazi fiilinin ortasındaki harf şeddelenerek yapılan kalıba verilen isimdir. Tefıl denilmesinin sebebi Arapça’da fiilleri anlatırken kullanılan فَعَلَ  (feale) kelimesinden kaynaklanır. Biz bu kelimenin ortadaki harfini şeddelediğimiz zaman bunun mastarı tefil olduğu için bu isim verilmiştir. Fiilimiz tefil babında olunca aşağıdaki değişiklikler olabilir.

• Nesne alamayan fiiller nesne alır. Mesela سَلِمَ  fiili teslim oldu anlamındadır. سَلَّمَ şeklinde başına hemze getirirsek teslim etti şeklinde anlamı değişir.
• Eğer fiil müteaddi (nesne alabilen ) bir fiil ise çokça anlamı katar.

Şimdi tefil babında gelen fiillerin mazi, muzari, emir çekimlerine örnekler vereceğiz.

TEFİL BABI MAZİ ÇEKİM ÖRNEKLERİ

فَهِمَ  (anladı) fiilini tefil babına çevireceğiz. فَهَّمَ  (anlattı)

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
فَهَّمُوا	فَهَّمَا	فَهَّمَ	Müzekker gaib
فَهَّمْنَ	فَهَّمَتا	فَهَّمَتْ	Müennes gaib
فَهَّمْتُمْ	فَهَّمْتُمَا	فَهَّمْتَ	Müzekker muhatap
فَهَّمْتُنَّ	فَهَّمْتُمَا	فَهَّمْتِ	Müennes muhatap
	فَهَّمْنَا	فَهَّمْتُ	Mütekkellim (ben, biz)

كَبُرَ  (büyüdü) fiilini tefil babına çevireceğiz. كَبَّرَ  (büyüttü)

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
كَبَّرُوا	كَبَّرَا	كَبَّرَ	Müzekker gaib
كَبَّرْنَ	كَبَّرَتَا	كَبَّرَتْ	Müennes gaib
كَبَّرْتُمْ	كَبَّرْتُمَا	كَبَّرْتَ	Müzekker muhatap
كَبَّرْتُنَّ	كَبَّرْتُما	كَبَّرْتِ	Müennes muhatap
	كَبَّرْنَا	كَبَّرْتُ	Mütekkellim (ben, biz)

نَظُفَ  (temiz oldu) fiilini tefil babına çevireceğiz. نَظَّفَ  (temizledi)

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
نَظَّفُوا	نَظَّفَا	نَظَّفَ	Müzekker gaib
نَظَّفْنَ	نَظَّفَتَا	نَظَّفَتْ	Müennes gaib
نَظَّفْتُمْ	نَظَّفْتُما	نَظَّفْتَ	Müzekker muhatap
نَظَّفْتُنَّ	نَظَّفْتُما	نَظَّفْتِ	Müennes muhatap
	نَظَّفْنا	نَظَّفْتُ	Mütekkellim (ben, biz)

TEFİL BABI MUZARİ ÇEKİM ÖRNEKLERİ

Tefil babı muzari çekimlerinde başına eklediğimiz muzaraat harfleri (ا,ت,ي,ن) harfleri hep ötreli olur. Fiilimizin şeddelediğimiz harfi ise esreli olur.  Şimdi örneklere bakalım.

فَهِمَ  (anladı) fiilini tefil babına çevireceğiz. فَهَّمَ  (anlattı) Muzari hali يُفَهِّمُ (anlatıyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf he harfi olduğu için onu esreledik.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
يُفَهِّمُون	يُفَهِّمَانِ	يُفَهِّمُ	Müzekker gaib
يُفَهِّمْنَ	تُفَهِّمَانِ	تُفَهِّمُ	Müennes gaib
تُفَهِّمُون	تُفَهِّمَانِ	تُفَهِّمُ	Müzekker muhatap
تُفَهِّمْنَ	تُفَهِّمَانِ	تُفَهِّمِينَ	Müennes muhatap
	نُفَهِّمُ	اُفَهِّمُ	Mütekkellim (ben, biz)

كَبُرَ  (büyüdü) fiilini tefil babına çevireceğiz. كَبَّرَ  (büyüttü) Muzari hali يُكَبِّرُ (anlatıyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf be harfi olduğu için onu esreledik.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
يُكَبِّرُونَ	يُكَبِّرانِ	يُكَبِّرُ	Müzekker gaib
يُكَبِّرْنَ	تُكَبِّرَان	تُكَبِّرُ	Müennes gaib
تُكَبِّرُون	تُكَبِّرانِ	تُكَبِّرُ	Müzekker muhatap
تُكَبِّرْنَ	تُكَبِّران	تُكَبِّرِين	Müennes muhatap
	نُكَبِّرُ	اُكَبِّرُ	Mütekkellim (ben, biz)

نَظُفَ  (temiz oldu) fiilini tefil babına çevireceğiz. نَظَّفَ  (temizledi) Muzari hali يُنَظِّفُ (temizliyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf zı harfi olduğu için onu esreledik.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
يُنَظِّفُونَ	يُنَظِّفان	يُنَظِّفُ	Müzekker gaib
تُنَظِّفْنَ	تُنَظِّفانِ	تُنَظِّفُ	Müennes gaib
تُنَظِّفُونَ	تُنَظِّفانِ	تُنَظِّفُ	Müzekker muhatap
تُنَظِّفْنَ	تُنَظِّفانِ	تُنَظِّفِين	Müennes muhatap
	نُنَظِّفُ	اُنَظِّفُ	Mütekkellim (ben, biz)

TEFİL BABI EMİR ÖRNEKLERİ

Bu bab için emri hazır yaparken sülasi fiilerde emir yapar gibi yapıyoruz yani fiili muzarinin muhatap kalıbından (sığasından) yapıyoruz. Meczum bir şekilde harekeleyeceğiz.

فَهِمَ  (anladı) fiilini tefil babına çevireceğiz. فَهَّمَ  (anlattı) Muzari hali يُفَهِّمُ (anlatıyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf he harfi olduğu için onu esreledik. Emir haline getirmek istediğimizde muhatap kalıbı (sığası) olan تُفَهِّمُ  kalıbını kullanacağız. Başındaki te harfini kaldıracağız ve sonuna cezm koyacağız. فَهِّمْ  olacak. Anlat manasına gelir.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
فَهِّمُوا	فَهِّمَا	فَهِّمْ	Müzekker muhatap
فَهِّمْنَ	فَهِّما	فَهِّمِي	Müennes muhatap

كَبُرَ  (büyüdü) fiilini tefil babına çevireceğiz. كَبَّرَ  (büyüttü) Muzari hali يُكَبِّرُ (anlatıyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf be harfi olduğu için onu esreledik. Emir haline getirmek istediğimizde muhatap kalıbı (sığası) olan تُكَبِّرُ  kalıbını kullanacağız. Başındaki te harfini kaldıracağız ve sonuna cezm koyacağız. كَبِّرْ  olacak. Büyüt manasına gelir.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
كَبِّرُوا	كَبِّرا	كَبِّرْ	Müzekker muhatap
كَبِّرْنَ	كَبِّرا	كَبِّرِي	Müennes muhatap

نَظُفَ  (temiz oldu) fiilini tefil babına çevireceğiz. نَظَّفَ  (temizledi) Muzari hali يُنَظِّفُ (temizliyor) şeklinde ye harfi ötreli ve şeddelediğimiz harf esreli olarak gelir. Burada ortadaki harf zı harfi olduğu için onu esreledik. Emir haline getirmek istediğimizde muhatap kalıbı (sığası) olan تُنَظِّفُ  kalıbını kullanacağız. Başındaki te harfini kaldıracağız ve sonuna cezm koyacağız. نَظِّفْ  olacak. Temizle manasına gelir.

Cemi	Tesniye (ikil)	Müfred (tekil)
نَظِّفُوا	نَظِّفا	نَظِّفْ	Müzekker muhatap
نَظِّفْنَ	نَظِّفا	نَظِّفِي	Müennes muhatap

TEFİL BABI MASTAR ÖRNEKLERİ

Sülasi fiilleri bu babın mastarından şunları yapmalıyız.

•  Fiilimizin başına üstün te getireceğiz ve ilk harfi cezmliyeceğiz.
• Ortadaki harfi de esreleyip ye ile uzatmak gerekir.

Mesela نَظَفَ  fiilinin başına te ekledik ve ilk harfini cezmledik. تَنْظَفَ  oldu. Ortadaki harf olan zı harfini de esreleyip yanına ye ekleyerek uzattık  تَنْظِيف oldu. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

Not: Tefil babında sonu illetli olan fiillerin mastarı تَفْعِيلَة şeklinde gelir.

غَذَى- تَغْذِية

قَضَى – تَقْضِيَة  gibi…

SÜLASİ MAZİ	ANLAMI	TEFİL MASTAR	ANLAMI
كَفَرَ	Küfre girdi	تَكْفِير	Kafir etti
حَرَكَ	Hareket etti	تَحْرِيك	Hareket ettirdi
عَلِمَ	Bildi	تَعْلِيم	Bildirdi
دَرَسَ	Öğrendi	تَدْرِيس	Öğretti

İfal babını öğrenmek için tıklayınız.

Harfi cerler konusunu öğrenebilirsiniz.

İsmi meful konusunu öğrenebilirsiniz.

İnstagram hesabımızı takip ederek her gün farklı bilgiler öğrenebilirsiniz. Takip için tıklayınız.